“Wat een geweldig magische ervaring”dinsdag 19 november 2019
Als we vragen wat onze patiënten willen veranderen en die wens verder aanwakkeren dan zie je ze, stap voor stap groeien en hun leven weer inhoud geven
We moeten ze niet zien als een groep mensen die uitbehandeld zijn, ook al zijn sommigen al jaren en jarenlang in zorg. Gesloten/besloten afdelingen zijn over het algemeen voornamelijk gericht op de verzorging en verpleging. Logisch, maar we moeten de mens ook niet uit het oog verliezen. We moeten onze patiënten ook begeleiden bij hun leven en niet alleen in hun ziekte. Andy Schmit, projectleider ‘Een Rijk Leven’ bij Parnassia Wonen, praat gepassioneerd over ‘zijn’ patiënten die hun leven weer richting geven, weer betekenisvol maken. Zijn team won de 3de prijs bij de Parnassia Groep prijs.
Dat moet anders kunnen
“Patiënten met ernstige psychisch problemen die al jarenlang op een gesloten of besloten afdeling verblijven worden, zo komt het soms op mij over, als een opgegeven groep patiënten. Ondanks behandeling lijkt er weinig verbetering te zitten in de gezondheid van deze groep.”, aldus Andy. “Soms stromen deze epa-patiënten door naar een andere woonomgeving, maar vaak komen zij weer (tijdelijk) terug bij de gesloten/besloten afdeling. Daar worden ze ook niet beter. Patiënten worden bij een langduriger verblijf eenzamer, de sociale contacten worden minder, ze doen minder mee aan activiteiten. Dat moet anders kunnen dachten we bij Parnassia Wonen.”
Waakvlammetje voeden
“Iedereen, dus ook onze patiënten, kan ergens niet tevreden over zijn en iets anders willen. Ik noem dat een waakvlammetje. Dat vlammetje zijn we bij onze patiënten gaan voeden. Een van hen gaf aan dat ze graag wilde presenteren op tv. Wij hebben haar gestimuleerd daar verder over na te denken. Wat moet je kunnen, wat heb je nodig? Ze kwam er zelf achter dat tv-presentatrice waarschijnlijk te hoog gegrepen is, maar dat presentaties verzorgen en praten voor groepen mensen ook heel leuk is. Ze heeft ondertussen al een workshop verzorgd en een presentatie gegeven bij de burgemeester van Den Haag. Zij is een bewijs dat mensen veel kunnen. Daar moeten we vertrouwen in hebben.”
Waardering
Een derde plek bij de Parnassia Groep prijs 2019. Wat betekent dat voor de afdeling? Trots, ongeloof, geweldig dat ons werk zo gewaardeerd wordt, vat Andy kort de reactie van het team weer. Dat ongeloof wil Andy toelichten. “Het motiveren van patiënten en begeleiding kost tijd. Die extra tijd is schaars op afdelingen. Wil je dit goed doen, dan heb je extra formatie nodig op afdelingen. We hebben een plan geschreven om de directie duidelijk te maken welke gezondheidswinst te behalen was met extra menskracht. Maar ja, extra mensen en geld. Dat is een moeilijk onderwerp in de ggz. Daarom is het extra fijn om zo’n waardering te krijgen. Hopelijk zorgt dat ook voor extra mogelijkheden binnen PG.”
Zinvol en betekenisvol
Ik val in herhaling zegt Andy. “Onze insteek is dat we begeleiden bij leven in plaats van ziekte. Kijk naar mogelijkheden. Wat we telkens zien is dat een bewoner van ons weer richting gaat geven aan zijn of haar leven, dat dan ook de familie actief gaat meewerken. Ook al was die familie eerst uit beeld. Dat betekent heel veel voor een bewoner. Als het leven weer zinvol en betekenisvol wordt, dan zie je diegene groeien en veranderen. Dat is magisch. En er gebeurt meer. Bij toeval kwamen we erachter dat het middelengebruik ook afneemt. Sterk verminderd, we hebben zelfs bewoners die gestopt zijn, terwijl we in onze aanpak niet gericht zijn op afkicken. Wat zingeving met een mens kan doen. Bizar.”
‘Een rijk leven’
Daarom denkt het team van Andy anders. “Wij zien telkens weer hoe patiënten zich weten te ontworstelen aan een leeg en misschien wel een doelloos bestaan. Dat ze gaan werken aan door henzelf gestelde doelen, dat ze hun zelfbeeld oppoetsen en hun gevoel van eigenwaarde weer vergroten. Het is een soort wedergeboorte. Die ontwikkeling is een geweldige magische ervaring en gun ik iedere patiënt. De patiënt krijgt een zinvol leven, krijgt perspectief en waar mogelijk een band met de maatschappij. Het is niet voor niets dat wij onze aanpak ‘Een rijk leven’ hebben genoemd.
Never give up
De patiënt neemt het initiatief en samen met het netwerk inspireren, begeleiden en steunen wij hem/haar in dit traject. Het begint met kleine stappen voor de patiënt, geloof krijgen in mogelijkheden en dan zie je het waakvlammetje groter groeien. Wij geloven dat iedere patiënt een waakvlammetje heeft. Aan ons de opdracht om dat vlammetje te vinden en verder te voeden. Never give up is dan ook ons motto. Wat hebben we nog niet gedaan om dat vlammetje te vinden? We zoeken het bij onszelf. Dat dwingt ons tot creativiteit.
Door onze actieve ‘bemoeienis’ in het vinden en uitbouwen van hun waakvlammetje bouw je een vertrouwensband op met de patiënt. Dat helpt in de persoonlijke ontwikkeling. Dat zorgt er weer voor dat de patiënt meer ‘in charge’ is en zelfstandiger wordt. Daarnaast zie je ook dat het netwerk rond de patiënt een steeds actiever en grotere rol gaat spelen in de verdere ontwikkeling van de patiënt. Wij komen meer en meer op de achtergrond te staan. Onze contactmomenten worden minder. De patiënt heeft zijn leven weer terug, een rijk leven.
Ook voor andere afdelingen
Tot slot wil Andy nog iets rechtzetten. “Onze methode is niet alleen voor de ‘hopeloze gevallen’ zoals er soms gedacht wordt over de patiënten van Parnassia Wonen. Ik weet zeker dat onderdelen van ‘een rijk leven’ ook een waardevolle aanvulling zijn voor patiënten op andere afdelingen. Bel me eens. Graag kom ik in jullie team onze aanpak presenteren. Mail me maar, zegt Andy. Nog niet overtuigd door dit artikel of wil je nu al meer weten? Kijk dan op de website Een rijk leven.